اردو اور فارسی شاعری سے انتخابات -------- Selections from Urdu and Farsi poetry

اقبقل - ز ہر نقشی کہ دل از دیدہ گیرد پاک میآیم

12/18/2010


ز ہر نقشی کہ دل از دیدہ گیرد پاک میآیم
گدای  معنی  پاکم  تہی  ادراک  می  آیم

گہی رسم و رہ فرزانگی ذوق جنون بخشد
من از درس خرد مندان گریبان چاک میآیم

گہی پیچد جہان بر من گہی من بر جہان پیچم
بگردان  بادہ  تا بیرون  ازین  پیچاک  میآیم

نہ اینجا چشمک ساقی نہ آنجا حرف مشتاقی
ز  بزم  صوفی  و  ملا  بسی غمناک می آیم

رسد  وقتی  کہ  خاصان  ترا با  من  فتد کاری
کہ  من  صحرائیم  پیش  ملک  بیباک می آیم

اقبال - درین محفل کہ کار او گذشت از بادہ و ساقی


درین محفل کہ کار او گذشت از بادہ و ساقی
ندیمی کو کہ در جامش فرو ریزم می باقی

کسی کو زہر شیرین میخورد از جام زرینی
می تلخ از سفال من کجا گیرد بہ تریاقی

شرار از خاک من خیزد کجا ریزم کرا سوزم
غلط کردی کہ در جانم فکندی سوز مشتاقی

مکدر کرد مغرب چشمہ ہای علم و عرفان را
جہان را تیرہ تر سازد چہ مشائی چہ اشراقی

دل گیتی انا المسموم انا المسموم فریادش
خرد نالان کہ ما عندی بتریاق و لا راقی

چہ ملائی چہ درویشی چہ سلطانی چہ دربانی
فروغ کار می جوید بہ سالوسی و زراقی

ببازاری کہ چشم صیرفی شور است و کم نور است
نگینم خوار تر گردد چو افزاید بہ براقی

اقبال - عقل ہم عشق است و از ذوق نگہ بیگانہ نیست


عقل ہمہ عشق است و از ذوق نگہ بیگانہ نیست
لیکن  این  بیچارہ  را  آن  جرأت  رندانہ  نیست

گرچہ می دانم خیال منزل ایجاد من است
در سفر از پا نشستن ھمت مردانہ نیست

ہر  زمان  یک  تازہ  جولانگاہ  میخواہم ازو
تا جنون فرمای من گوید دگر ویرانہ نیست

با  چنین  زور  جنون  پاس  گریبان  داشتم
در جنون از خود نرفتن کار ہر دیوانہ نیست



اقبال - یا مسلمان را مدہ فرمان کہ جان بر کف بنہ


یا مسلمان را مدہ فرمان کہ جان بر کف بنہ
یا درین  فرسودہ  پیکر  تازہ  جانی  آفرین
یا  چنان کن  یا  چنین

یا  برہمن  را  بفرما   نو  خداوندی  تراش
یا خود  اندر  سینۂ  زناریان  خلوت  گزین

یا  چنان کن  یا  چنین


یا  دگر  آدم  کہ  از  ابلیس  باشد  کمترک
یا دگر  ابلیس  بہر  امتحان  عقل   و  دین

یا  چنان کن  یا  چنین


یا  جھانے  تازہ ئی  یا  امتحانے  تازہ ئی
می کنی تا چند با ما آنچہ کردی پیش ازین

یا  چنان کن  یا  چنین


فقر بخشی ؟  باشکوہ  خسرو  پرویز  بخش
یا  عطا  فرما  خرد  با   فطرت  روح الامین

یا  چنان کن  یا  چنین


یا   بکش  در  سینۂ   من    آرزوِے   انقلاب
یا دگرگون  کن  نھاد این  زمان و این  زمین

یا  چنان کن  یا  چنین

اقبال - بر عقل فلک پیما ترکانہ شبیخون بہ


بر عقل فلک پیما  ترکانہ  شبیخون  بہ
یک ذرہ  درد  دل  از علم  فلاطون  بہ

دی مغبچہ ئے با من اسرار محبت  گفت
اشکے کہ فرو خوردی از بادۂ گلگون بہ

آن فقر کہ بے تیغے صد کشور دل گیرد
از شوکت  دارا  بہ  از  فر  فریدون  بہ

در  دیر  مغان  آئی  مضمون  بلند  آور
در خانقہ  صوفی  افسانہ  و  افسون  بہ

در  جوئے  روان  ما  بے  منت  طوفانی
یک موج اگر خیزد آن موج ز جیحون بہ

سیلے کہ تو آوردی در شھر نمی گنجد
این خانہ بر اندازی در خلوت ہامون بہ

اقبال غزل  خوان  را کافر نتوان  گفتن
سودا  بدماغش  زد از مدرسہ بیرون بہ

اقبال - غزل سرای و نواہای رفتہ باز آور


غزل سرای  و  نواہائے رفتہ  باز  آور
بہ این فسردہ دلان  حرف دل  نواز آور

کنشت  و کعبہ  و  بتخانہ  و کلیسا  را
ہزار  فتنہ  از  آن  چشم  نیم  باز  آور

ز بادہ ئے کہ بخاک من آتشی آمیخت
پیالہ ئے  بجوانان   نو    نیاز    آور

نئے کہ دل ز نوایش بسینہ  می  رقصد
مئے کہ شیشۂ جان  را  دہد  گداز  آور

بہ نیستان عجم  باد صبحدم  تیز  است
شرارہ ئے کہ فرو می چکد  ز  ساز آور